Hãy khám phá Thành cổ Lạng Sơn – một di sản văn hóa lâu đời của Việt Nam.
Giới thiệu về Thành cổ Lạng Sơn
Thành cổ Lạng Sơn, hay còn gọi là Đoàn Thành, là một di tích lịch sử và kiến trúc nghệ thuật nằm tại phường Chi Lăng, Thành phố Lạng Sơn. Di tích này được xếp hạng di tích cấp Quốc gia vào năm 1999 bởi Bộ Văn hóa Thông tin. Thành cổ Lạng Sơn được xây dựng từ rất lâu đời và vẫn giữ được khá nguyên trạng và được bảo quản tương đối tốt.
Nét kiến trúc độc đáo
Thành cổ Lạng Sơn có những nét kiến trúc độc đáo riêng mà ít nơi khác có được, như các cổng phía Nam và các đồn ải được bố trí ở các xã, các châu xa gần. Tường thành được xây bằng gạch vồ, cao 4m, và được xây dựng trên địa thế đất rộng và bằng phẳng, bao quát một không gian rộng lớn của thành phố Lạng Sơn. Đây là một di tích kiến trúc quân sự có vai trò quan trọng trong việc trấn giữ, phòng thủ nơi cửa ngõ biên cương của Tổ quốc.
Vị trí quan trọng trong lịch sử
Thành cổ Lạng Sơn không chỉ là một trung tâm quân sự, mà còn là trung tâm chính trị, kinh tế, và văn hóa lớn của Lạng Sơn trong thời kỳ phong kiến. Nơi đây cũng được xem là mảnh đất linh thiêng và đã ghi dấu những sự kiện lịch sử quan trọng, như bang giao giữa hai nước Việt Nam và Trung Quốc qua các thời kỳ. Thành cổ Lạng Sơn thể hiện rõ vai trò, vị trí quan trọng trong vấn đề bang giao với các triều đại phong kiến phương Bắc.
Lịch sử hình thành và phát triển của Thành cổ Lạng Sơn
Thời kỳ hình thành
Theo các tài liệu lịch sử, Thành cổ Lạng Sơn được xây dựng từ rất lâu đời, tuy nhiên chưa có tư liệu nào ghi rõ cụ thể về năm xây dựng thành. Trong các tài liệu của Trung Quốc viết về thời nhà Tống, nhà Minh có ghi chép khá nhiều về vùng đất của nước Đại Việt. Khi đó, Trương Phụ (một vị tướng thời nhà Minh – Trung Quốc) sau khi đánh chiếm nước ta và đặt ách đô hộ đã tiến hành củng cố tổ chức bộ máy chính trị ở địa hạt. Tương truyền rằng trong thời gian này y đã cho đắp thành Khâu Ôn (có lẽ vì việc này mà có ý kiến cho rằng thành Lạng Sơn là do Trương Phụ xây). Về việc xây dựng Đoàn Thành còn có truyền thuyết khác cho rằng Thành là do hai ông Tiên xuống giúp xây dựng, có lẽ vì vậy Thành cổ còn có tên gọi khác là “Thành Tiên xây”.
Phát triển qua các thời kỳ
Căn cứ vào một số tư liệu đã nêu trên, có thể dự đoán rằng Thành cổ Lạng Sơn được xây dựng vào thời nhà Lý hoặc nhà Trần vào khoảng thế kỷ XII, XIII. Thành cổ Lạng Sơn là một di tích kiến trúc quân sự có vai trò quan trọng trong việc trấn giữ, phòng thủ nơi cửa ngõ biên cương của Tổ quốc. Thành được xây dựng trên địa thế đất rộng và bằng phẳng, bao quát một không gian rộng lớn của thành phố Lạng Sơn (trước đây gọi là Thành Lạng).
Ảnh hưởng và vai trò trong lịch sử
Thành cổ là một trung tâm quân sự, chính trị, kinh tế, văn hóa lớn của Lạng Sơn trong thời kỳ phong kiến. Ngoài vai trò quân sự, Thành cổ còn thể hiện rõ vai trò, vị trí quan trọng trong vấn đề bang giao với các triều đại phong kiến phương Bắc. Đây là nơi qua lại cửa ngõ biên giới, nơi giao bang giữa hai quốc gia qua các thời kỳ. Thời kỳ phong kiến, các đoàn Sứ thần cũng như đoàn Sứ bộ của hai nước (Đại Việt – Trung Hoa) trong thời gian bang giao cũng như việc thông tin giữa hai triều đại đương thời đều được tổ chức đón tiếp tại Đoàn thành. Thành cổ có 4 cổng chính ở bốn hướng Đông, Tây, Nam, Bắc và tương ứng với 4 cổng này là 4 ngôi Đền thiêng được gọi là: Đông Môn
Vị trí địa lý và cảnh quan của Thành cổ Lạng Sơn
Thành cổ Lạng Sơn nằm trên địa bàn phường Chi Lăng, Thành phố Lạng Sơn, thuộc tỉnh Lạng Sơn, Việt Nam. Vị trí địa lý của Thành cổ là rất đắc địa, nằm gần biên giới Trùng Khánh của Trung Quốc và có cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ. Nằm giữa các dãy núi và sông Kỳ Cùng chảy qua, Thành cổ Lạng Sơn tạo nên một bức tranh hùng vĩ, độc đáo với cảnh quan tự nhiên và kiến trúc lịch sử.
Cảnh quan thiên nhiên
– Thành cổ Lạng Sơn nằm trong một khu vực địa hình đồi núi phức tạp, với nhiều dãy núi bao quanh tạo nên một không gian tự nhiên hùng vĩ và ấn tượng.
– Sông Kỳ Cùng chảy qua khu vực này tạo ra một cảnh quan hữu tình, làm tăng thêm vẻ đẹp tự nhiên và lịch sử cho Thành cổ Lạng Sơn.
Địa lý
– Vị trí địa lý của Thành cổ Lạng Sơn nằm ở cửa ngõ biên giới phía Bắc của Việt Nam, gần biên giới Trung Quốc, tạo điều kiện thuận lợi cho việc giao thương và giao lưu văn hóa giữa hai quốc gia.
– Nằm trong một vùng đất linh thiêng, Thành cổ Lạng Sơn có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ biên giới và duy trì an ninh quốc gia.
Phong cách kiến trúc và điêu khắc tại Thành cổ Lạng Sơn
Thành cổ Lạng Sơn là một di tích kiến trúc quân sự có phong cách kiến trúc độc đáo. Kiến trúc của Thành cổ Lạng Sơn được xây dựng theo lối kiến trúc quân sự khá quy mô và kiên cố, phản ánh sự chắc chắn, bền vững trong việc trấn giữ, phòng thủ nơi cửa ngõ biên cương của Tổ quốc. Các công trình kiến trúc tại Thành cổ Lạng Sơn như tường thành, cổng, đền thờ, đồn ải được xây dựng với sự cân nhắc kỹ lưỡng, tạo nên một bức tranh kiến trúc độc đáo và lịch sử.
Phong cách kiến trúc
– Tường thành: Tường thành được xây bằng gạch vồ, cao 4m, đứng rất khó xâm nhập tấn công từ bên ngoài vào. Tường thành được xây dựng theo lối kiến trúc quân sự chặt chẽ, tạo nên sự vững chãi và bảo vệ hiệu quả cho Thành cổ Lạng Sơn.
– Cổng thành: Thành cổ Lạng Sơn có 4 cổng chính ở bốn hướng Đông, Tây, Nam, Bắc. Cổng được thiết kế và xây dựng theo kiểu kiến trúc Van Ban (Vô Băng) của Pháp, tạo nên sự ấn tượng và độc đáo.
Điêu khắc
– Đền thờ: Tại Thành cổ Lạng Sơn, có 4 ngôi Đền thiêng được gọi là: Đông Môn từ, Tây Môn từ, Nam Môn từ, Bắc Môn từ. Đây là bốn vị thần trấn yểm bốn phía của Đoàn Thành. Các đền thờ được trang trí với các bức điêu khắc tinh xảo, thể hiện sự tôn kính và linh thiêng của nơi này.
Các di tích lịch sử và văn hóa nổi bật tại Thành cổ Lạng Sơn
1. Đền Cửa Đông, Đền Cửa Tây, Đền Cửa Nam, Đền Cửa Bắc
Các ngôi đền này được xem là Tứ trấn thành cổ Lạng Sơn linh thiêng và độc đáo. Chúng được xây dựng tại bốn cổng chính ở bốn hướng Đông, Tây, Nam, Bắc của Thành cổ. Đây là nơi thờ cúng bốn vị thần trấn yểm bốn phía của Đoàn Thành, mang đến sự linh thiêng và truyền thống lâu đời của vùng đất Lạng Sơn.
2. Bến Kỳ Cùng thạch độ
Bến Kỳ Cùng thạch độ là nơi ghi lại những sự kiện lịch sử quan trọng trong quá trình bang giao giữa hai nước Việt Nam và Trung Quốc. Nơi đây đã chứng kiến các sự kiện đi sứ của các đoàn sứ bộ và đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì và phát triển quan hệ ngoại giao của đất nước.
3. Bảo tàng Thành cổ Lạng Sơn
Bảo tàng Thành cổ Lạng Sơn là nơi lưu giữ và trưng bày những di vật, hiện vật mang giá trị lịch sử và văn hóa đặc biệt của vùng đất Lạng Sơn. Du khách có thể tới đây để hiểu rõ hơn về quá trình hình thành và phát triển của Thành cổ, cũng như tìm hiểu về văn hóa và đời sống của người dân địa phương.
Vai trò của Thành cổ Lạng Sơn trong việc bảo tồn di sản văn hóa lâu đời của Việt Nam
Quan trọng về mặt lịch sử và văn hóa
Thành cổ Lạng Sơn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn di sản văn hóa lâu đời của Việt Nam. Với lịch sử phát triển từ thời kỳ phong kiến, Thành cổ Lạng Sơn không chỉ là một di tích kiến trúc quân sự, mà còn là một biểu tượng của sự kiên cường, sự chống chọi và bảo vệ lãnh thổ quốc gia. Đây cũng là nơi giao bang quan trọng giữa hai quốc gia Việt Nam và Trung Quốc qua các thời kỳ lịch sử.
Địa điểm du lịch và học tập
Thành cổ Lạng Sơn không chỉ thu hút du khách bởi vẻ đẹp kiến trúc độc đáo mà còn là nơi học tập và nghiên cứu về lịch sử, văn hóa của dân tộc Việt Nam. Các nhà nghiên cứu, nhà khoa học, sinh viên và du khách quốc tế đều tìm đến Thành cổ Lạng Sơn để tìm hiểu về sự phát triển của văn hóa, kiến trúc và quân sự của Việt Nam.
Địa điểm lễ hội và sự kiện văn hóa
Thành cổ Lạng Sơn cũng là nơi diễn ra các lễ hội, sự kiện văn hóa truyền thống của địa phương, giúp du khách và người dân hiện đại có cơ hội trải nghiệm và tìm hiểu về văn hóa truyền thống của Việt Nam. Các hoạt động văn hóa tại đây cũng giúp tăng cường nhận thức về giá trị lịch sử và văn hóa của Thành cổ Lạng Sơn.
Hoạt động du lịch và khám phá tại Thành cổ Lạng Sơn
Tham quan di tích lịch sử và kiến trúc nghệ thuật
Du khách có thể tham quan di tích lịch sử và kiến trúc nghệ thuật tại Thành cổ Lạng Sơn để hiểu rõ hơn về vai trò quan trọng của nơi này trong việc trấn giữ, phòng thủ nơi cửa ngõ biên cương của Tổ quốc. Các di tích bao gồm các cổng chính, đền thờ, tường thành và các công trình quân sự khác, tất cả đều mang đậm nét kiến trúc độc đáo của thời kỳ phong kiến Việt Nam.
Tham gia các hoạt động văn hóa truyền thống
Du khách cũng có cơ hội tham gia các hoạt động văn hóa truyền thống tại Thành cổ Lạng Sơn, như tham quan các lễ hội, nghe kể chuyện dân gian và thưởng thức các màn biểu diễn nghệ thuật đặc sắc. Đây là cách tuyệt vời để tìm hiểu văn hóa và lịch sử đặc biệt của vùng đất này.
Mua sắm và thưởng thức ẩm thực địa phương
Ngoài việc khám phá di tích, du khách cũng có thể mua sắm các sản phẩm thủ công mỹ nghệ và thưởng thức ẩm thực địa phương tại khu vực xung quanh Thành cổ Lạng Sơn. Điều này giúp du khách trải nghiệm đầy đủ vẻ đẹp văn hóa và ẩm thực đặc trưng của vùng đất này.
Các sự kiện lịch sử quan trọng tại Thành cổ Lạng Sơn
Thời kỳ nhà Minh – Trung Quốc
Trong thời kỳ nhà Minh – Trung Quốc, Thành cổ Lạng Sơn đã chứng kiến nhiều sự kiện quan trọng. Trương Phụ, một vị tướng thời nhà Minh, được cho là đã củng cố tổ chức bộ máy chính trị ở địa hạt và xây dựng thành Khâu Ôn. Có truyền thuyết cho rằng Thành là do hai ông Tiên xuống giúp xây dựng, và vì vậy Thành cổ còn có tên gọi khác là “Thành Tiên xây”.
Thời kỳ nhà Lê – Hồng Đức
Theo Đại Nam nhất thống chí, vào năm Hồng Đức thứ 26, nhà Lê (1495), Thành cổ Lạng Sơn đã được tu bổ lại. Căn cứ vào một số tư liệu, có thể dự đoán rằng Thành cổ Lạng Sơn được xây dựng vào thời nhà Lý hoặc nhà Trần vào khoảng thế kỷ XII, XIII.
Thời kỳ phong kiến Việt Nam
Thành cổ Lạng Sơn đã trải qua tiến trình lịch sử lâu dài và qua các vương triều phong kiến Việt Nam. Đoàn Thành là nơi cơ quan đầu não của trấn lị và tỉnh lị, nơi nắm giữ vương quyền trên mảnh đất Xứ Lạng. Nơi đây cũng ghi dấu những sự kiện đi sứ của các đoàn sứ bộ trong quá trình bang giao giữa hai nước Việt – Trung.
Tầm quan trọng và ý nghĩa của việc khám phá Thành cổ Lạng Sơn đối với việc bảo tồn di sản văn hóa lâu đời của Việt Nam
Tầm quan trọng của việc khám phá Thành cổ Lạng Sơn
Việc khám phá và nghiên cứu Thành cổ Lạng Sơn đóng vai trò quan trọng trong việc hiểu rõ về lịch sử, văn hóa và kiến trúc quân sự của Việt Nam trong thời kỳ phong kiến. Nó cung cấp thông tin quý báu về vai trò của Thành cổ trong việc trấn giữ, phòng thủ nơi cửa ngõ biên cương của Tổ quốc, cũng như vị trí quan trọng trong vấn đề bang giao với các triều đại phong kiến phương Bắc. Việc khám phá Thành cổ cũng giúp tái hiện lại những sự kiện lịch sử quan trọng và những truyền thuyết dân gian linh thiêng, từ đó tạo ra sự tự hào và nhận thức sâu sắc về di sản văn hóa của dân tộc.
Ý nghĩa của việc bảo tồn di sản văn hóa lâu đời của Việt Nam
Bảo tồn di sản văn hóa lâu đời của Việt Nam, như Thành cổ Lạng Sơn, không chỉ là việc giữ gìn và bảo vệ những di tích lịch sử và kiến trúc nghệ thuật quý báu mà còn là việc gìn giữ nhận thức văn hóa, truyền thống và tình cảm yêu nước của người Việt. Việc bảo tồn di sản văn hóa cũng giúp tạo ra cơ hội phát triển du lịch văn hóa, góp phần thúc đẩy kinh tế địa phương và xây dựng hình ảnh văn hóa của Việt Nam trên trường quốc tế. Đồng thời, việc bảo tồn di sản văn hóa cũng giúp tạo ra cơ hội để thế hệ sau hiểu rõ về lịch sử và văn hóa của đất nước, từ đó tạo nên tình yêu và tôn trọng với di sản văn hóa lâu đời của Việt Nam.
Tổng kết lại, Thành cổ Lạng Sơn là một di tích lịch sử quan trọng, thể hiện nền văn hóa độc đáo của vùng biên giới phía Bắc Việt Nam. Sự bảo tồn và phục hồi của Thành cổ Lạng Sơn cần được đặt ưu tiên, để thế hệ sau hiểu rõ hơn về quá khứ lịch sử và văn hóa đặc sắc của đất nước.
